قوانین پرواز در ترمالینگ
قوانین پرواز در ترمالینگ از جمله قوانین بسیار مهم در مسابقات مسافت که بین خلبانان حرفه ای انجام میگیرد و همچنین در روز های ترمیک خلبانان مبتدی نیز باید این قوانین را به کار بگیرن
نوشته‌ها
قوانین پرواز پاراگلایدر در پرواز آکروباتیک
- قانون ۶؛ از قوانین پرواز پاراگلایدر: خلبانی که در حال تمرین مانور می‌باشد می‌بایست حق تقدم را به دیگران بدهد.
- برای اطلاعات بیشتر رجوع شود به قوانین محلی هر سایت.
قوانین پرواز پاراگلایدر در هنگام فرود
- قانون ۷؛ از قوانین پرواز پاراگلایدر: اجرای یکی از الگوهای چهارگانه آمد و شد (Traffic Pattern) به منظور جلوگیری از غافگیری دیگر خلبانان برای فرود الزامیست .
- احترام: خلبانی که در ارتفاع پایین‌تر پرواز میکند (که حق تقدم دارد) نباید راه را برای (Final Approach) دیگران محدود کند.
- احترام: در صورتیکه خلبانی قصد فرود ضروری دارد در صورت رعایت نکات ایمنی باید به او حق تقدم داد.
- قانون ۸؛ از قوانین پرواز پاراگلایدر: Top Landing انتخابی است، پس دارای حق تقدم نمی‌باشد.
- احترام: بهتر است به خلبانی که قصد Top Landing دارد اجازه فرود دهید.
- قانون ۹؛ از قوانین پرواز پاراگلایدر: خلبان مبتدی دارای حق تقدم می‌باشد.
- قانون ۱۰؛ از قوانین پرواز پاراگلایدر: خلبان با وسیله پروازیِ دچار مشکل دارای حق تقدم می‌باشد.
قوانین پرواز پاراگلایدر
قوانین پرواز پاراگلایدر که در این سایت به آنها اشاره می‌کنم از جمله مواردی است که باید در ایران رعایت شود ،در سایت های محلی قوانین محلی بر قوانین بین المللی و کشوری ارجعیت دارند .احترام لازم الاجرنیست و جهت همبستگی و دوستی ضروریست
Axis/ Axes( اکسیز )
Axis ( اکسیز ) به معنی محور است .
تعریف Axis :
Axis ( محور ) ها میله های فرضی هستند که اجسام دور انها چرخش می کنند .
یا به عبارت دیگر Axis خطی است فرضی که حرکت حول آن انجام می شود .
انواع Axis :
-
Longitudinal Axis (محور طولی )
-
Lateral Axis ( محور عرضی )
-
Vertical Axis / Normal Axis (محور عمودی )
Longitudinal Axis
Longitudinal Axis محور طولی وسیله پروازی است و به فرض اگر میله ای از طول وسیله پروازی عبور دهید ، بال یک سمت بالا و بال سمت دیگر پایین می آید که در اصطلاح هوانوردی حرکت حول این محور ROLL (رول ) نامیده می شود .
Lateral Axis
Lateral Axis محور عرضی وسیله پروازی است و به فرض اگر میله ای از عرض وسیله پروازی عبور دهید ، دماغه یا Leading Edge ( لبه حمله ) بالا و پایین می شود که در اصطلاح هوانوردی حرکت حول این محور PITCH (پیچ) نامیده می شود .
Vertical Axis / Normal Axis
Vertical Axis / Normal Axis محور عمودی وسیله پروازی است و به فرض اگر میله ای به صورت عمودی از وسیله پروازی عبور دهید ، بال یک سمت جلو و بال سمت دیگر عقب می رود که در اصطلاح هوانوردی حرکت حول این محور YAW (یو) نامیده می شود .
رسم Axis بر روی هواپیما
محورها در وسایل پروازی
رسم Axis بر روی ایرفویل
محورها بر روی ایرفویل
رسم Axis در پرواز پاراگلایدر
AXIS در پاراگلایدر
(Center Of Gravity (C .G
CG به معنای مرکز ثقل است و در پاراگلایدر چند سانتیمتر بالاتر از سر خلبان قرار دارد
مرکز ثقل(CG ) و مرکز فشار (CP) در یک راستا هستند .
(Center Of Pressure (C.P
C.P در یک سوم جلوی بال یا همان Leading Edge ( لبه حمله ) قرار دارد و گشتاور نیروها در این نقطه صفر است
عاملی که باعث پیشروی بال می شود و دقیقاً در نقطه (C.P ) قرار دارد به نام Pitch Momentom معروف است که بسیار نا محسوس می باشد .
Ground Effect (گراند افکت )
Ground Effect ( گراند افکت ) در لغت به معنی اثر زمین است .
تعریف Ground Effect در واقع
تاثیر زمین بر روی بال بخاطر Induced Drag و قانون سوم نیوتن را Ground Effect گویند .
بال به زمین نیرو وارد می کند و زمین هم بنا به قانون سوم نیوتن، همان نیرو را به بال وارد می کند .
Ground Effect باعث کاهش مسافت برخواست و افزایش مسافت فرود می شود .
out of Ground Effect
بنابراین Ground Effect در هنگام برخواست وسیله پروازی یک اثر کمک کننده و در هنگام نشستن وسیله پروازی یک اثر مزاحم به حساب می آید .
Ground Effect
گاهاً برای شما به عنوان یک خلبان پاراگلایدر پیش آمده است که در محل تیکاف به مدت یک یا دو ثانیه از زمین جدا شدید اما دوباره به سمت پایین آمده اید و مجبور به دویدن دوباره شده باشید و یا در هنگام لندینگ برک ها را کامل کشیده اید اما مسافتی را مماس با زمین طی میکنید و در نهایت فرود می آیید در واقع همان Ground Effect است .
Ground Effect در پاراگلایدر بسیار کم است ولی مبتواند تاثیرگذار باشد .
تذکر مهم : به علت وجود Ground Effect ( تاثیر زمین ) و Wind Gradient (تدرج باد ) در نزدیک زمین باید با Trim Speed (حداکثر سرعت بدون دخالت خلبان) پرواز کرد تا موانع را سریعتر رد کرد ودر صورت نیاز از برک ها استفاده کرد .
در اثر نزدیک شدن یک وسیله پروازی ( Airfoil ) به سطح زمین Vortex هایی که در Wing Tip ها به سطح زمین برخورد کرده بخش اعظم Vortex ها شکسته می شود و از بین می رود در نتیجه بخاطر کاهش Total Drag باعث افزایش Air Speed خواهید بود .
نکته : خلبان پاراگلایدر باید هنگام فرود آمدن در باد پشت برک ها کاملاً بالا باشد و در حالت Trim Speed پرواز کند تا در لحظه آخر یهو برک ها را بگیرد .
چک آخر ( Round Out )
خلبان پاراگلایدر در ارتفاع 2 یا 3 متری یکم برک می گیرد تا چک کند پاراگلایدر چقدر ارتفاع کم می کند و نرخ نزول را بسنجد سپس برک را پس میدهد .
سپس خلبان در ارتفاع 90سانتیمتری برک ها را میگیرد تا موازی با زمین پرواز کند و در نهایت کامل لند می کند .
check Round Out
-
خلبان با سرعت کافی ارتفاع را کم می کند به جای دست ها دقت کنید .
-
خلبان فرامین را میکشد تا هم نرخ نزول را آهسته کند و تقریباً موازی با زمین پرواز کند .
-
پاراگلایدر در نزدیکی زمین سرعت از دست می دهد و به نرمی ارتفاع کم می کند .
توده هوا (Air Mass )
توده هوا یا همان Air Mass در واقع با این صورت تعریف می شود
حجم بسیار بزرگی از هوا که دارای خصوصیات فیزیک یکسانی باشد از جمله فشار ، رطوبت و دما را توده هوا گویند
وسعت آن می تواند تا 1000 کیلومتر باشد .
توده هوا
مناطق سازنده توده های هوایی را Source Region گویند .
- Source Region هایی که در قطب هستند را Polar می نامند .
(Source Region ( Polar :
- Maritime ( مرطوب )
- Continental (خشک )
- Source Region هایی که در استوا هستند را Tropical می نامند .
(Source Region ( Tropical :
- Maritime ( مرطوب )
- Continental (خشک )
-
حرکت توده هوا همیشه از سمت پرفشار به سمت کم فشار است .
خواص توده هوا
کسب خصوصیات زمین زیر خود ( جایی که تشکیل شده قطبی باشد یا استوایی )
خصوصیاتی مانند دما (سرما ) ، رطوبت ، فشار زیاد (دانسیته )
نکته مهم : دو توده هوا در ست مثل آب و روغن است یعنی به هیچ عنوان با هم ترکیب نمی شوند مگر اینکه شرایط خاص اتفاق بیوفتد .
نیروی کوریولیس :
نیروی کوریولیس باعث انحراف توده هوا و آب ها می شود و در سرعتشان تاثیری ندارد .
نیروی کوریولیس
نیروی کوریولیس نیرویی است استنتاجی ، که باعث راستگردی توده هوا در نیمکره شمالی و چپگردی توده هوا در نیمکره جنوبی می گردد.
یعنی حرکت توده هوا در نیمکره شمالی از غرب به سمت شرق است
حرکت توده هوا در نیمکره جنوبی از شرق به سمت غرب است
و در استوا حرکت توده هوا برابر سرعت خطی زمین است .
نکته : تاثیر نیروی کوریولیس در استوا صفر است و در قطب به حداکثر می رسد .
عوامل تاثیر گزار بر نیروی کوریولیس :
- جاذبه زمین
- حرکت وضعی زمین
- حرکت انتقالی
نیروی کریولیس باعث می شود خروجی آب داخل سینک در نیمکره شمالی راستگرد ، در استوا بدون چرخش و در نیمکره جنوبی چپگرد باشد .
-
در نهایت فصل مشترک دو توده هوایی که به نام توده پشتی نامگذاری میشود را جبهه هوا گویند .
- Dew point یا همان نقطه شبنم در واقع دمایی است که توده هوا در آن با رطوبتش به حد اشباع می رسد
Adverse Yaw (ادورز یو)
Adverse Yaw به معنی تاخیر در گردش است .
بال پاراگلایدر کلاس یک ، بیشترین Adverse Yaw را دارد.
به همین نسبت کلاس بال پاراگلایدرکه بالاتر می رود Adverse Yaw کمتر می شود .
Adverse Yaw یا همان تاخیر در گردش بیشتر زمانی اتفاق می افتد که قرار است خلبان از یک سمت چرخش داشته باشد .
هنگامی که خلبان پاراگلایدر شروع به گردش مثلاً از سمت راست میکند و برک (Break) سمت راست را میکشد، پس تغییراتی که در نیروی Lift و Drag بال سمت راست ایجاد شده باعث می شود تغییراتی هم در A.O.A بال سمت راست بوجود بیاید .
به محض گرفتن برک(Break )راست بال پاراگلایدر A.O.A سمت راست افزایش می یابد پس Lift سمت راست افزایش می یابد ، Adverse Yaw رخ می دهد، ولی در لحظه بعد که برک ( Break ) بیشتر گرفته میشود نیروی Drag زیاد میشود و بر نیروی Lift غلبه میکند و Adverse Yaw برطرف میشود .
- نکته : هنگامی که برک (Break) یک سمت کشیده میشود در واقع تاثیر Induced Drag و قانون سوم نیوتن در همان سمت افزایش یافته است.
کم کردن Adverse Yaw در پرواز پاراگلایدر :
برای کم کردن Adverse Yaw خلبان باید برای گردش ابتدا برک (Break) مخالف جهت چرخش را کاملاً بالا بگیرد (اصطلاحاً : پس بدهد ) و سپس برک موافق گرفته شود .
- در پرواز پاراگلایدر با وینچ و یا پرواز پاراموتور Adverse Yaw بسیار مشهود است .
- Adverse Yaw در بال کلاس دو نسبت به بال کلاس یک کمتر است ، زیرا Drag آن کمتر است و سطح مقطع آن (فاصله Leading Edge تا Trailing Edge) بال کلاس دو کوچکتر از بال کلاس یک است .
- بال کامپ دارای Span بزرگتری است یعنی تعداد ایرفویل بیشتری دارد پس در واقع Lift بیشتری دارد به نسبت Drag آن کمتر است به همین سبب Adverse Yaw بال کامپ کم است .
چتر کمکی
چتر کمکی برای مواقع اضطراری مورد استفاده خلبانان قرار می گیرد .
چتر کمکی ،یا همان چتر نجات چتر دومی است که در هارنس مجموعه پروازی خلبانان پاراگلایدر قرار دارد .
چتر کمکی داخل Air Bag هارنس جای می گیرد .
چتر کمکی به وسیله دستگیره از هارنس بیرون است تا در مواقع اضطراری خلبان با کشیدن و رها کردن دستگیره در هوا چتر کمکی یا همان چتر دوم را فعال می کند .
دستگیره چتر کمکی در سمت راست هارنس قرار دارد .
چتر نجات
چتر کمکی دو نوع است :
- چتر کمکی گرد
- چتر کمکی مربع
چتر کمی در وزن های مختلف برای خلبانان سبک وزن و سنگین وزن طراحی و ساخته شده است .
شعارخلبان : چتر کمکی من ، دوست من .
خلبان پاراگلایدر در دوره siv و انجام مانور آکروباسی بر روی آب ، کشیدن چتر کمکی را شبیه سازی می کند و در صورتی که در حین مانور خطایی انجام دهد بی درنگ چتر کمکی خود را می کشد و وارد آب می شود .
خلبانان پاراگلایدر هر 6 ماه یکبار چتر کمکی خود را در اختیار استاد کوهی می گذارند تا استاد مهدی کوهی چتر کمکی را اصطلاحاٌ ری پک کند
ری پک کردن چتر کمکی بسیار بسیار مهم است و نباید این امر مهم را با در اختیار نهادن چتر کمکی نزد افراد بیسواد در این عرصه شوخی فرض کرد
خلبانان پاراگلایدر باید چتر کمکی خود را بعد از 12 بار ری پک کردن و یا 6 سال از تاریخ ساخت ،چتر کمکی جدید به استاد مهدی کوهی سفارش دهند .
شاید در تمام سالهایی که خلبان پرواز می کند نیاز نشود از چتر کمکی استفاده کند ، اما باید همیشه چتر کمکی به روز و ری پک شده همراه داشته باشد .
Parachute Landing Fall مخفف PLF است و به معنی فرود آمدن با چتر کمکی است .
زمانی که خلبان پاراگلایدر چتر کمکی میکشد ، اگر با پای راست فرود آید بخاطر اینکه کمک کند نیرو به صورت مستقیم به بدن شخص وارد نشود باید بلافاصله بعد از فرود با پای راست به حالت چرخش با کتف چپ و بعد یک گردش انجام دهد و از روی زمین بلند شود .
منا
Traffic Pattern
Traffic Patternدر زبان فارسی به معنی الگوی رفت و آمد است.
Traffic Pattern اساساً به خاطر جلوگیری از حوادث احتمالی و سردرگمی دیگر خلبانان در مرحله فاینال پایه گذاری شده است .
استفاده از یکی ازچهار Traffic Patternها در مرحله Approach Landing برای خلبانان توصیه می شود.
انواع Traffic Pattern:
- (Traffic Pattern U (PTU
- (Traffic Pattern S (PTS
- (Traffic Pattern 8 (PT8
- (Traffic Pattern L ( PTL
خلبان جهت باد را در هنگام رسیدن به منطقه لند با توجه به اعلائم وعوارض زمینی مانند باد نما ، گرد و خاک حاصل از حرکت خودرو ها ، دود کارخانجات ، دود حاصل از آتش ، برگ درختان و نهر آب تشخیص میدهد .
خلبان پس از تشخیص جهت باد در منطقه Approach Landing آماده میشود لندینگ را انجام دهد ، اصطلاحاً از محدود mit field (محدود لندینگ ) به ترافیک منطقه وارد می شود .
- (Traffic Pattern U (PTU
خلبان پاراگلایدر ازmit field وارد می شود و تا انتهای محل لند را می بیند که مرحله Down Wind Leg را طی می کند در واقع پشت به منطقه لندینگ است بعد وارد Base Leg می شود که پاراگلایدر پهلو به باد قرار دارد و در نهایت وارد مرحله Final Leg می شود . و این Traffic Pattern اصطلاحاً بهTraffic Pattern U معروف است.
نکته :PTU در بعضی کتاب ها ازجمله کتاب The Art Of Paragliding ممکن است به شکل DBF نیز مشاهده کنید مخفف (Down Wind , Base , Final ) است.
در نتیجه درTraffic Pattern U عموماً برنامه ریزی ارتفاع بسیار دقیق و منظم است در واقع انتخاب PTU به ارتفاع مناسب بستگی دارد .
Leg : یک اصلاح پروازی است که در واقع از یک نقطه تا نقطه دیگر را Leg می نامند .
الگوی رفت و آمد
(Traffic Pattern S ( PTS
زمانی که خلبان از mit field به ترافیک منطقه وارد می شود و Traffic Pattern U یا Traffic Pattern 8 استفاده می کند در مرحله Final متوجه می شود که مقداری ارتفاع باقی مانده که باید هدر دهد از (Traffic Pattern S (PTS استفاده می کند .
در Traffic Pattern S پاراگلایدر کم کم به سمت جلو حرکت می کند تا در باند فرود ، فرود بیاید نه خارج از آن .
- (Traffic Pattern 8 (PT8
زمانی که پاراگلایدر وارد Base Leg می شود و ارتفاع خیلی زیاد باشد خلبان ,پاراگلایدر را 45 درجه پشت خط Base میبرد و شروع به (8) eight زدن می کند پس خلبان در Base Leg شروع به گردش های 270 درجه می کند (45 درجه پشت خط Base Leg بعد 180 درجه به سمت جلو و 45 درجه جلو خط Base Leg )
گردش های 270 درجه ای یعنی خلبان به هیچ عنوان درجن کند گردش های 270 درجهت خط از آن هنوز مقداری ارتفاع دارد که باید حدر دهدپشت به باند نمی شود و دائم لند را می بیند و در تمام مراحل بقل به باند حرکت می کند .
دلیل اینکه خلبان در مرحله Base Leg نباید گردش های 360 درجه بزند این است که ممکن است باد منطقه زیاد شود و در هنگام پشت به باد از باند فرود فاصله بگیرد به محل لند نرسد .
Traffic Pattern 8در پرواز
در نتیجه Base Leg بسته به بادی که در منطقه می وزد جلو و یا عقب میرود به همین خاطر ( PT8 ) را در مرحله Base Leg اجرا می کنند.
- (Traffic Pattern L (PTL
گاهی بنا به شرایط جوی ممکن است وقتی خلبان به Approach Landing رسید با ارتفاع بسیار کمی مواجه شود پس به Down Wind Leg نمیرسد که بخواهد مرحله Traffic Pattern را آغاز کند پس در این نوع از الگوی ترافیکی Down Wind حذف می شود و خلبان بلافاصله وارد Base Leg و از Base Leg وارد Final Leg می شود
Traffic Pattern L در پرواز
نکته : در Traffic Pattern طول باند ارجهیت دارد به جهت باد
نکته : در پاراگلایدر خلبان باید همیشه یک محل لند دیگر برای لند اضطراری در نظر داشته باشد
Long Final برای زمانی است که نه Down Wind Leg و نه Base Leg باشد و مستقیم خلبان به سمت Final Leg حرکت کند .
باد (wind)
باد در زبان ساده حرکت و جابجایی افقی هوا را گویند
اما باد از نظر علمی حاصل گرادیان فشار است یعنی باد حاصل اختلاف فشار دو محیط کم فشار و پرفشار است.
بین دو فشار کم زور و پر زور و جریان هایی که در جو حاکم است یا پر فشار است یا کم فشار است که دائماً همدیگر را هُل می دهند و حرکت عمومی جو را بوجود می آورند.
یک اتاق را در نظر بگیرید جریان کم فشار و پرفشار بوجود می آید، جایی که بخاری وجود دارد هوا را گرم می کند و به سمت بالا می فرستد، کم فشار و جایی که هوای از پنجره وارد می شود پرفشار است که هوای پرفشار جایگزین هوای گرم و کم فشار می شود و هوای کم فشار را به سمت بالا هُل می دهد این گردش برای گرم شدن یک محیط کوچک مثل اتاق را Convection می نامند.
جابجایی توده ها هم به همین منوال است، توده های سرد همیشه توده های پر فشار هستند که همیشه توده های گرم که کم فشار هستند را هُل می دهند و جایشان را می گیرند حال در مرز دو توده اختلاف پیش می آید که اسم آن جبهه است.
باد دو نوع است :
- Local (محلی)
- General (عمومی)
باد عمومی (General ) :
بادهای عمومی در نیمکره شمالی از غرب به شرق می وزد.
بادهای عمومی در نیمکره جنوبی از شرق به غرب می وزد.
علت جهت وزش باد در نیمکره ی شمالی و جنوبی بخاطر وجود نیروی کِریُولیس، جاذبه زمین و عوامل دیگر که جو را نزدیک زمین قرار داده که دائماً حفظش می کند و جریانات دیگر که باعث می شود باد ها دارای سمت و جهت باشند هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی.
در نظر داشته باشید باد عمومی (General ) حاصل جبهه ها و حرکت توده ها است همیشه از سمت غرب به شرق نیمکره شمالی که ایران قرار دارد و ما در آن زندگی می کنیم اتفاق می افتد.
شکل کلی باد ها از سمت غرب به سمت شرق می وزد ولی تحت شرایطی در کشور ما بخاطر کوه ها و موانعی که در سر راه آن قرار دارد ممکن است شمال سو یا جنوب سو شود البته نه به صورت General
حرکت باد ها در سطح زمین با حرکت بادها در ارتفاع به خاطر وجود اصطکاک و موانعی که با آن برخورد میکند کاملاً متفاوت است، ورود سیستم ها و جبهه ها هم می تواند در سطح زمین باشد و هم در ارتفاع .
باد محلی ( Local ) :
باد های Local را کم و بیش کسانی که در هر منطقه ای زندگی می کنند می شناسند.
چوپان ها و کشاورزان و یا ماهیگیران خیلی خوب اتفاقات را با استفاده از نشانه ها تشخیص می دهند و در واقع می توان گفت که شناخت کلی از آسمان و هواشناسی منطقه دارند.
گاهی خلبان ممکن است شاهد باد های محلی (Local ) باشد که تحت شرایط Local اتفاقات غیرمنتظره ای بهمراه داشته باشد و گاهی هم ممکن است اتفاق نیوفتد همان جریان های عمومی جو رُخ دهد که حالت کلی جو حرکت از سمت غرب به سمت شرق است.
باد های محلی( Local ) چند نوع است ؟
- Sea breeze (نسیم دریا)
- Land breeze (نسیم خشکی)
- Anabatic wind (باد دشت به کوه)
- Katabatic wind (باد کوه به دشت)
در شمال و جنوب ایران به خاطر وجود دریای کاسپین و خلیج فارس، شاهد بادهای محلی Sea breeze و Land breeze هستیم.
Sea breeze در طول روز باد از سمت دریا به خشکی می وزد وLand breeze در هنگام غروب جهت باد عوض می شود و از سمت خشکی به دریا می وزد.
Anabatic wind بادی است که در طول روز از دشت به کوه می وزد مثل سایت شهید عسگری یا سایت شهران (شهید ناظری) و Katabatic wind بادی ایست که هنگام از دشت به کوه می وزد .
