اُزون (O3) یکی از عناصر مهم جو است.که مقدار اُزون حوالی سطح زمین ناچیز است.
ولی در ارتفاعات فوقانیِ جو(تقریباً در ۲۳ کیلومتری سطح زمین)به غلظت قابل توجهی می رسد.
اهمیت اُزون ،جذب تابش موج کوتاه خورشیدی و ایجاد یک لایه ی محافظ است.
که در واقع نقش اصلی اُزون حفاظت ما از اشعه ی خورشید است.
عاملی که باعث گرم شدن می شود،یکسری از امواجی هست که از خورشید متصاعد می شود که به صورت نور غیر مرئی به ما می رسد به اسم امواج الکترومگنتیک.
نور از امواجی تشکیل شده که هر کدام دارای طول موجی خاص هستند و به صورت فرکانس به کره زمین تابیده می شود.
از کوتاهترین تا بلندترین و ساده ترین انواع آن می توان به:
- مادون قرمز (Infrared)
- اشعه ی ایکس (X)
- ماورای بنفش (Ultraviolet)
اشاره کرد.
مادون قرمز بیشتر روی پوست ما تاثیر می گذارد.
در دو حالت امواج مادون قرمز روی پوست ما تاثیر می گذارد:
- این امواج بدون فیلتر به ما برخورد کند که این فیلتر (اُزون) می باشد.
- زمانی که این امواج دچار شکستگی می شود (توسط ابرها یا برف)
قطعاً برای شما پیش آمده است که هنگام کوهنوردی و یا اسکی دچار سوختگی سطح پوست شده اید و حس کرده اید که این سوختگی بیشتر از زمانی است که زیر آفتاب بوده اید.
دلیل این موضوع واضح است،وقتی امواج الکترومگنتیک به ابر برخورد می کند و ابر که از بخار آب تشکیل شده است مثل منشور عمل می کند و نور را منعکس می کند در نتیجه مادون قرمز بیشتر به شما برخورد می کند.
نقش اُزُون در ارتفاعات فوقانی جو باعث می شود که این امواج الکترومگنتیک فیلتر شوند بعد به ما برسند.
اُزُون در دو سطح از جو وجود دارد؛
- در سطح نزدیک زمین بعنوان آلودگی(دوده )
- درسطوح بالایی جو یا اُزون استراتوسفریک که تشعشع خورشیدی(UV) را جذب می کند.
تخریب لایه اُزون:
لایه اُزون می تواند در حضور کلر، فلوئور و یا برُم تخریب شود که عمدتاً ره آن نازکیِ لایه اُزون گفته می شود. تخریب لایه اُزون با (CFC)گازهایی که در گاز یخچال و اسپری ها استفاده می شود و در یکسری از ترکیبات که در اثر فضولات حیوانات بوجود می آید از جمله گاوداری ها یکی از معضلاتش این است که باعث می شود گاز (CFC) که از فضولات حیوانی متصاعد شده است با (O3) ترکیب شود._ تراکم اُزون اتمسفری‌در لایه اُزون توسط یک عامل مهم جهانی تغییر میکند و آن دلیل این است که لایه اُزُون در ناحیه استوا ضخیم تر و در نزدیکی قطبها نازکتر است.
ضخامت لایه اُزون در نیمکره شمالی در سال تقریباً ۴% کاهش می یابد.
حدود ۴/۶% از سطح زمین بوسیله ی لایه اُزون پوشیده نمی شود که به آن سوراخ اُزون گفته می شود. در بسیاری از کشورها مصرف افشانه ها را به دلیل صدمه زدن به لایه اُزون ممنوع کرده اند._ در سال ۲۰۰۳ دانشمندان اعلام کردند که فرسایش لایه اُزون به ممنوعیت استفاده از کلر و فلوئور و کربن ها در حال کاهش است.
